YAHSIHAN´IN TARIHÇESI
Çok eski tarihlerde Iboglu, Bük oglu isminde iki kabile Yahsihan´ in bulundugu Kizilirmak kenarinda güneyi açik bir vadiye yerlesmis olduklari, ayrica öksüzce mevkiinde de Öksüz ogullari veya Öksüz Ali nami ile anilan bir kabilede 1 Km. öteye yurt tutmuslardir.
Bu yurt sahipleri 30 haneyi bulunca köy halini almis ve göçebelikten ayrilmistir. Köylerinin adina da ‘Yörük´ köy olarak kayda geçirmislerdir. Edinilen bilgilere göre bu kayit miladi 1150 senesinde Ankara kayitlarinda Yörük Yahsihan ismiyle 40 hane olarak kayda geçtigi iki kabilenin iskaniyle beraber Ankara, Kayseri ve Çorum yollarinin üzerinde Kizilirmak nehrinin en büyük geçit vadisinde bulundugundan, yolcularin istirahati için Hanlar yaptiklari ve zamanla bu hanlarin çogaldigi görülmüstür. Hatta Timurlenk ve Yildirim Beyazit´ in Ankara savasi sirasinda kumandanlarindan oglu veya torunu emrinde bir katar askerle bu hanlarda bir gece istirahat ettikleri ve buraya Güzel Han anlamina gelen Yahsihan ismini koyduklari rivayet edilmektedir. Osmanli devrinde bu yöre hanlariyla söhret kazanmis, bu nedenle Osmanlilar bu yeri teskilatlandirilarak, bir karargah haline getirmislerdir. Bu yerin ehemmiyeti göz önüne alinarak burada demir köprü yapilmasi icap etmis Hicri 1321 de insaatina baslanan bu köprü 1325 yilinda tamamlanmis ve Anadolu´nun ilk demir köprüsü olmustur.
Yahsihan Cumhuriyet döneminde nahiye merkezi iken, Kirikkale´ye sanayi tesislerinin kurulmasina baslanmasi nedeniyle ehemmiyetini kaybetmis ve nahiye merkezi teskilati 1924 yilinda Kirikkale´ye nakledilmistir. 1956 yilinda Belediye teskilatina kavusmus, son olarak da 09.05.1990 gün ve 3644 sayili kanunla Ilçe olmasi kararlastirilmis ve 17 Agustos 1991 tarihinde ise Ilçe Kaymakaminin atanmasi ile fiilen Ilçe olarak faaliyete geçmistir.
Ilçe merkezine bagli Irmak ve Kiliçlar Kasabasi ile Haciballi, Hisar, Keçili, Mahmutlar ve Bedesten olmak üzere 5 köy baglidir.